DEN HAAG – Hij dacht dat hij te maken had met criminelen die hem wilden beroven. Daarom verzette hij zich tegen de twee mensen die zijn paspoort wilden hebben. Tot zijn verbazing werd de 39-jarige Ekrem Koc uit Den Haag daarna aangehouden, een nacht in een politiecel gestopt en kreeg hij een boete van 500 euro. Belangrijk om te weten: Koc heeft het syndroom van Usher, hij is doof, slechtziend en kan niet praten.
Omdat hij niet kan praten heeft hij zijn verhaal opgeschreven. Het begint op de tramhalte Nieuwe Duinweg op Scheveningen. Koc stapt in de tram als iemand hem bij zijn hand grijpt en terugtrekt de halte op. Hij schrikt. Degene die hem heeft vastgepakt, is dichtbij. Daardoor kan hij zien dat het een vrouw is die een blauwe trui draagt.
‘Ik dacht dat zij een agent was. Ik pakte mijn telefoon en ik typte: wat is er? Zij typte één woord op mijn telefoon: paspoort. Ik ben eraan gewend dat de politie mij regelmatig om mijn paspoort vraagt. Ik doe dat altijd. Ik haalde mijn paspoort uit mijn rugzak.’
Blauwe trui
Hij vervolgt: ‘Ik keek weer naar die vrouw. Ik zag dat zij geen politiekleding droeg. Ik zag dat zij een zwarte muts, blauwe trui, donkere spijkerbroek en witte schoenen droeg. Er stond ook een man. Hij kletste met de vrouw. Ik kon niet horen wat ze zeiden, omdat ik doof ben.’
‘Ik vermoedde dat het een crimineel was. Ik stopte mijn paspoort in mijn rugzak. Ik hield afstand van hen. Ik was onrustig. Waarom waren ze zo dicht bij me? Ik pakte mijn telefoon en ik typte en liet dat zien aan de vrouw en de man: jullie zijn criminelen want ik zie geen politiejas ofzo. Jullie proberen me te m*sbruiken omdat ik slechtziend ben.’
Vluchten
Koc heeft een screenshot van die tekst gemaakt als bewijs dat hij dat echt heeft geschreven. Omdat hij het tweetal niet vertrouwt, probeert hij in te stappen in de volgende tram, maar opnieuw grijpt de vrouw hem bij de hand om hem tegen te houden. Dan raakt hij in paniek. Hij probeert zich los te rukken om toch in de tram te komen.
Wat er daarna gebeurt, weet hij niet zeker meer. Hij heeft de vrouw waarschijnlijk geduwd, maar kan zich dat niet precies herinneren. Wel weet hij dat hij even later tegen de grond wordt gewerkt en dat de man op hem gaat zitten. Kort daarna arriveert de politie.
In de cel
Koc kalmeert omdat hij er dan van overtuigd is dat het gaat worden opgelost, maar niets is minder waar. ‘De politie vertelde me dat ik de vrouw heb geslagen en ik ben aangehouden omdat ik verdachte van mishandeling ben. Ik was in shock. Ik zei dat ik de vrouw helemaal niet heb mishandeld. Zij wilde mij m*sbruiken.’
Hij wordt meegenomen naar een politiebureau en in een cel gestopt. Hij mag nog zijn zus appen om te vragen of die voor de kat wil zorgen. Daarna moet hij zijn rugzak, taststok en telefoon afgeven, waardoor hij niet meer kan communiceren. ‘Het was voor mij de eerste keer dat ik in een politiecel moest zitten. Ik was erg bang.’
Meer straf
Daar kan de correcte behandeling door de politie niks aan veranderen. Hij krijgt koffie en avondeten aangeboden, maar kan van de zenuwen geen hap door zijn keel krijgen. Hij krijgt tijdschriften, maar omdat de cel slecht is verlicht, kan hij ze niet lezen.
Er komt een arts die hem onderzoekt, maar hij zegt dat hij op dat moment alleen geestelijk lijdt, niet lichamelijk, omdat hij niet begrijpt wat hem overkomt. Hij krijgt een advocaat aangeboden, die hij accepteert als blijkt dat hij die niet zelf hoeft te betalen. ‘Ik was heel voorzichtig en mocht niet boos worden of schreeuwen, anders zou de politie me meer straf geven.’
Naar een andere cel
In de loop van de avond wordt Koc met een arrestantenbusje naar een ander bureau gebracht en een andere cel. Hij denkt dat hij verhoord gaat worden, maar nee, dat wordt pas de volgende ochtend gedaan, zo krijgt hij te lezen. Hij krijgt extra dekens voor de nacht.
‘Ik begreep er werkelijk niets van. Word ik werkelijk verdacht van mishandeling? Nee, dat kan echt niet! Ik bescherm mijn lichaam tegen schurken, maar de politie gelooft dat ik schurken heb mishandeld. Ik ging huilen en probeerde te gaan slapen.’ Dat lukt hem maar moeizaam.
Verhoor
De volgende ochtend wordt Koc in het bijzijn van een advocaat verhoord. Er is geen gebarentolk geregeld, dus het ‘gesprek’ gaat via zijn telefoon en een laptop van de politie waarop hij een vragenlijst moet invullen. Eén van de vragen is waarom hij de boa heeft mishandeld. Dan valt eindelijk het kwartje.
‘Ik was echt erg verbaasd. Waren die vrouw en man boa’s? Nu begreep ik waarom ze naar me toe kwamen. Maar waarom pakte zij mijn hand en heeft ze me niet verteld dat zij boa is? Als die vrouw me meteen zou vertellen dat zij boa is, dan verliep het probleemloos,’ zo schrijft hij later in zijn verslag van de gebeurtenissen.
Interesse in fietsen
Tijdens het verhoor hoort Koc eindelijk ook waarom de boa’s om zijn paspoort vroegen. Ze vonden dat hij zich verdacht gedroeg en interesse leek te hebben in een stel fietsen. ‘Ik was erg verbaasd. Ik vertelde dat ik niet goed zag en dat ik regelmatig tegen fietsen en mensen bots, maar ik heb helemaal geen interesse in fietsen.’
In de loop van de middag mag Koc worden opgehaald door zijn zus. Ze heeft zijn berichtje gehad en heeft de kat eten gegeven. Een agent zegt tegen de zus dat de boa haar broer staande hield omdat ze dacht dat hij ‘nepblind’ was. De verbijstering daarover spat van Koc zijn geschreven verslag: ‘NEP-BLIND? Hoe kan dat? Ik hoor ook niks, omdat ik doof ben. Het zijn echte rare mensen.’
Mishandeling
Eenmaal thuis besluit Koc om aan anderen met het syndroom van Usher te vragen of het normaal is dat zij hun paspoort wel eens moeten laten zien. Hij krijgt verbaasde reacties. ‘Ze zijn echt erg geschrokken en het was helemaal niet normaal.’ Hij vraagt hetzelfde aan enkele gebarentolken. Ook zij hebben dit nog nooit meegemaakt.
In de weken die volgen, hoopt Koc op excuses van de betrokken boa’s, maar in plaats daarvan ploft er eind maart een brief op de mat. Hij krijgt een boete van 500 euro wegens mishandeling. ‘Het woord ‘mishandeling’ vind ik een hard woord. Ik ben heel boos en verdrietig. Waarom kan de officier van justitie niet eerst met mij praten? Ik wil graag dat de tolk aanwezig is, zodat we het samen kunnen bespreken. En ook met de boa.’
Voor de rechter
De advocaat van Koc heeft een verweerschrift opgesteld en een mediation-gesprek voorgesteld. Op dat voorstel is geen reactie gekomen. Er komt een rechtszaak. Wanneer is nog niet bekend, maar Koc kijkt er met angst en beven naar uit. ‘Ik ben nog nooit naar de rechter geweest.’
